Büyük Deney!
Uzaktan Eğitim bilgisayarlar, akıllı telefonlar, mobil cihazlar ve internet teknolojilerini aktif olarak kullanan uygulamalarla biliniyor. Özellikle MOOC’lar, Açık Eğitim Kaynakları-OERs, eğitsel video kanalları, internet tabanlı esnek öğrenme platformları gibi çevrimiçi uygulamalar Uzaktan Eğitimin yenilikçi ve dijital yönünü öne çıkarıyor. Bu da şöyle yanlış bir algıya yol açıyor: “Uzaktan Eğitim daha yeni yeni ortaya çıkan, kendini ispatlaması gereken, eğitimin bir teknoloji girişimi…”
Ancak durum bundan çok farklı.
Uzaktan eğitim; herhangi bir ön koşul ve sınırlama olmadan eğitimde fırsat eşitliği olması gerektiği ve bu eşitliğin en temel vatandaşlık hakkı olduğu felsefesine dayanan bir toplumsal hareket olarak ortaya çıkmıştır. Başta dezavantajlı guruplar olmak üzere her yaştan, cinsiyetten, dilden, meslekten, sosyo-ekonomik düzeyden bireye önkoşulsuz ve erişilebilir eğitim imkânı sunulması hedeflenir. Bu kapsamlı amaç, “Sosyal Devlet” ilkesinin bir gereği olarak anlaşılmalıdır.
Sosyal Devlet anlayışının kurumsallaştığı ülkelerde geçtiğimiz yüzyılın ortalarından başlamak üzere uzaktan eğitimden ülke genelinde yararlanılması amacıyla Açık Üniversiteler kuruldu. Bunlardan ilki İngiltere’de 1959'da kurulan İngiliz Açık Üniversitesidir. Türkiye’de ise 1982'de Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Sistemi kuruldu.
Kökleri 18. yüzyılda gazeteler üzerinden eğitim denemelerine dayanan uzaktan eğitim uygulamaları eğitimin yeni teknolojilerle daha erişilebilir olabileceğini göstermiştir. Nitekim Radyo ve Televizyonlar ile birlikte dünyanın herhangi bir yerinde bir kişiye, tek yönlü de olsa, eğitim vermek mümkün hale gelmişti. Yani aslında uzaktan eğitim geçtiğimiz yüzyılın başlarında tüm dünyada popülerlik kazanmıştı çoktan. Yine de uzaktan eğitimin asıl büyük sıçraması bilgisayar ve internet teknolojileri ile yeni yüzyılda meydana geldi.
Uygulamadan Kurama Gelişim
Uygulamadan Kurama Açık ve Uzaktan Öğrenme adlı kitabımda da altını çizdiğim gibi birçok bilim alanından farklı olarak uzaktan eğitim kuramdan uygulamaya değil, uygulamadan kurama doğru bir gelişim göstermiştir. Bunun sebebi, diğer sosyal bilimler alanlarından ve hatta eğitim bilimleri alanlarından farklı olarak uzaktan eğitimin teknoloji orijinli ve yenilikçi bir alan olmasıdır. Çünkü uzaktan eğitimi mümkün kılan şey teknolojidir. Bu bir avantajdır. Şöyle ki uzaktan eğitimin yapabilecekleri teknolojinin olanakları ile sınırlıdır. Günümüz bilişim teknolojilerinin gelişme hızını ve derin potansiyelini dikkate aldığımızda uzaktan eğitimin kabiliyeti muazzamdır.
Peki teknoloji orijinli ve teknoloji odaklı olmanın dezavantajı yok mudur?
Elbette vardır. Hem de çok önemli bir dezavantaj: Dijital uçurum. Bu öyle bir dezavantaj ki uzaktan eğitimin var oluş nedenini sarsabilir.
Eğitimde fırsat eşitliği için doğmuşken üzerine inşa edildiği teknoloji nedeniyle fırsat eşitsizliği yaratırsa uzaktan eğitimin pek bir espirisi kalmaz. Bu nedenle özellikle dijital uçurum ve dezavantajlı guruplar konusu uzktan eğitim için hayati öneme sahiptir.
Büyük Deney
Covid 19 pandemisi süreci tüm dünyada eğitimi dijitale taşıdı. Bu da dolayısıyla uzaktan eğitimi yükseltti. Uzaktan eğitim belki tarihte hiç olmadığı kadar popüler oldu. Ama ne eğitimin paydaşları (öğrenciler, öğretmenler, ebeveynler, hükümetler vd.) ne de uzaktan eğitim kendisi böylesi bir dönüşüme hazır değildi. Bu süreç adeta DEV bir deneye dönüştü. Uzaktan eğitim bu süreçte her şeyiyle sınanıyor. Bu eğitim tarihinin şüphesiz en büyük sosyal deneyi.
Bu DEV deney dünyanın her yerinde her sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel düzeyde uyglanıyor. Böylesi büyük bir deneyde uzaktan eğitim ya güçlenerek çıkıp geleneksel eğitim normallerimizi hızla değiştirecek ya da zihinlerdeki başarısız hatıralarıyla hafızalarda yer edinecek.
Ben uzaktan eğitimin sadece çok iyi bir öğrenme yolu olduğu için değil aynı zamanda günün koşullarına daha uygun ve gözardı edilemez bir teknolojik destek potansiyeli olduğu için başarıya ulaşacağına inanıyorum. Önündeki en büyük engeller ise DİJİTAL UÇURUM ve DEZAVANTAJLI öğrenenler.
